Nitrietvergiftiging bij vissen (NO₂⁻-vergiftiging)

Wat is nitrietvergiftiging?

Nitrietvergiftiging bij vissen ontstaat wanneer de concentratie nitriet (NO₂⁻) in het water te hoog is. Nitriet is een tussenproduct in de stikstofcyclus van het aquarium of vijverwater. Het ontstaat bij de omzetting van ammoniak (NH₃) naar nitraat (NO₃⁻) door nuttige bacteriën (nitrosomonas). Normaal gesproken wordt nitriet vervolgens omgezet in nitraat door andere bacteriën (nitrobacter). Als deze balans verstoord raakt, kan nitriet zich ophopen.

Gevolgen van nitrietvergiftiging

Nitriet is giftig voor vissen omdat het het zuurstoftransport in hun bloed blokkeert. Het bindt zich aan het hemoglobine en vormt methemoglobine, waardoor het bloed minder zuurstof kan vervoeren. Dit wordt ook wel ‘brown blood disease’ genoemd, omdat het bloed van vergiftigde vissen bruin kleurt in plaats van rood.

Symptomen bij vissen

• Snelle, hijgende ademhaling (gasping)
• Vissen hangen bij het wateroppervlak of bij uitstroompunten voor extra zuurstof
• Lethargie, sloom gedrag
• Verlies van eetlust
• Rode kieuwen (of juist bleek bij extreme gevallen)
• Sterfte, vooral bij jonge of gevoelige soorten

Oorzaken van hoge nitrietwaarden

• Onvoldoende ingedraaid filter (te weinig bacteriën)
• Overbevolking van het aquarium/vijver
• Overmatig voeren
• Plotselinge verstoring van het filter (schoonmaak, medicatie)
• Te weinig waterverversing

Preventie

• Laat een nieuw aquarium goed indraaien (minstens 4-6 weken)
• Controleer regelmatig waterwaarden (ammoniak, nitriet, nitraat)
• Voer niet te veel
• Zorg voor voldoende filtercapaciteit
• Voer regelmatig waterwissels uit
• Gebruik eventueel bacterieculturen om de stikstofcyclus te ondersteunen

Behandeling

• Direct water verversen (minimaal 50%)
• Zout toevoegen (NaCl) in lage doseringen (1-3 gram per liter) kan de opname van nitriet via de kieuwen verminderen
• Verbeter zuurstoftoevoer (luchtpomp of stroming verhogen)
• Controleer en optimaliseer het filter
• Meet dagelijks nitrietwaarden tot het hersteld is (streefwaarde: 0 mg/l)

Normale waterwaarden