Vinrot bij Zoetwater Aquariumvissen

(Vaak veroorzaakt door Aeromonas of Pseudomonas bacteriën)

1. Inleiding: Wat is Vinrot?

Vinrot is één van de meest voorkomende bacteriële infecties bij zoetwatervissen in het aquarium. Zoals de naam al doet vermoeden, tast deze ziekte vooral de vinnen aan. Het begint vaak onschuldig met lichte rafelingen aan de vinnen, maar zonder behandeling kan het zich uitbreiden naar de huid, spieren en uiteindelijk zelfs de dood van de vis veroorzaken.

Vinrot wordt meestal veroorzaakt door bacteriën, in het bijzonder door de soorten Aeromonas hydrophila en Pseudomonas fluorescens. Deze bacteriën zijn normaal gesproken al in het aquariumwater aanwezig, maar worden pas schadelijk wanneer de weerstand van de vis verzwakt is.

2. Oorzaken van Vinrot

Vinrot is bijna altijd het gevolg van een combinatie van bacteriële aanwezigheid en verzwakte weerstand bij de vis. De verzwakking kan komen door:

Belangrijkste oorzaken:

• Slechte waterkwaliteit: Te veel afvalstoffen (ammoniak, nitriet, nitraat), onstabiele pH of onvoldoende onderhoud.
• Stress: Onjuiste medebewoners, overbevolking, te weinig schuilplaatsen of te sterke stroming.
• Temperatuurschommelingen: Plotselinge wisselingen verzwakken het immuunsysteem.
• Onvoldoende voeding: Tekort aan vitaminen of eenzijdig dieet.
• Mechanisch letsel: Beschadigde vinnen door vechten, filterinlaten of scherpe decoraties.

Bacteriën als Aeromonas en Pseudomonas profiteren direct van deze zwakke plekken om toe te slaan.

3. Symptomen van Vinrot

Vroege symptomen:

• Rafelige vinranden
• Witte of melkachtige verkleuring langs de vinnen
• Afbrokkelende vinpunten

Gevorderde symptomen:

• Steeds korter wordende vinnen
• Bloedrode randen of donkere verkleuring aan de vinbasis
• In extreme gevallen aantasting van het lichaam, tot op het bot
• Lusteloos gedrag, verminderde eetlust
• Soms schommelend of schurend zwemgedrag (vis probeert jeuk te verlichten)

4. Diagnose

Vinrot is relatief makkelijk visueel te herkennen aan de afbrokkelende vinnen. Let echter op dat vinrot soms verward wordt met schimmel (witte pluizige plekken) of parasieten (zoals witte stip).
Bij twijfel:

• Vinrot: Rafelig, afgebeten uiterlijk
• Schimmel: Witte, pluizige plekken
• Parasieten: Witte puntjes, schurend gedrag

Bij ernstige twijfel kan een dierenarts gespecialiseerd in vissen een microscopisch onderzoek uitvoeren.

5. Behandeling van Vinrot

Stap 1: Verbeter de omstandigheden

• Controleer waterwaarden (ammoniak, nitriet, nitraat, pH, temperatuur).
• Ververs 25-50% van het water, afhankelijk van de ernst.
• Verwijder rottend organisch materiaal en vuil uit het aquarium.
• Zorg voor rust, voldoende schuilplaatsen en een stabiele temperatuur.

Stap 2: Medicamenteuze behandeling

Voorbeelden van effectieve middelen (verkrijgbaar bij aquariumwinkels):

• Esha 2000
• JBL Furanol 2
• Sera Baktopur
• Colombo FMC-50 (bij gecombineerd bacterieel/schimmelprobleem)

Let op: Behandel altijd volgens de instructies op de verpakking en verwijder actieve kool uit het filter tijdens de kuur.

Stap 3: Ondersteun herstel

• Verrijk het dieet van de vis met vitaminevoer of gevarieerd levend voer.
• Eventueel toevoegen van aquariumzout (1-2 gram per liter) om de slijmhuid te ondersteunen en osmoseproblemen te verlichten (niet geschikt voor alle vissen, zoals meervallen of garnalen).

6. Preventie van Vinrot

Waterkwaliteit en onderhoud:

• Wekelijks water verversen (10-30%, afhankelijk van bezetting)
• Regelmatig bodemgrind reinigen
• Goede filtercapaciteit en doorstroming

Goede huisvesting:

• Vermijd overbevolking
• Kies geschikte medebewoners (niet te agressief)
• Zorg voor voldoende schuilplaatsen

Voeding:

• Gevarieerd dieet: droogvoer, diepvries, levend voer en plantaardig
• Voorkom overvoeding (restvoedsel vervuilt het water)

Stress vermijden:

• Stabiele temperatuur en waterwaarden
• Beperkt licht / rust voor vissen
• Geen overmatig hanteren of onnodig verplaatsen

7. Gevolgen bij uitblijven van behandeling

Als vinrot niet wordt behandeld, kan dit leiden tot:

• Permanente misvorming van de vinnen
• Infecties die zich uitbreiden naar spieren en organen
• Secundaire infecties zoals schimmels of parasieten
• Sterfte van de vis

8. Samenvatting in het kort