Witte stip bij vissen (Ichthyophthirius multifiliis)
Wat is witte stip?
Witte stip, ook wel Ich genoemd, is een veelvoorkomende parasitaire ziekte bij zoetwatervissen. De veroorzaker is de protozoaire parasiet Ichthyophthirius multifiliis. De ziekte is herkenbaar aan kleine witte puntjes op de huid, vinnen en kieuwen van de vis. Zonder behandeling kan witte stip dodelijk zijn.
Levenscyclus van de parasiet
De parasiet doorloopt drie stadia:
- Trofont (op de vis): zichtbare witte stippen, voedt zich met huidcellen van de vis.
- Tomont (in het water of op substraat): valt van de vis, vormt een cyste en vermenigvuldigt zich.
- Theront (vrijzwemmend): zoekt een nieuwe gastheer (vis) om te infecteren.
Belangrijk: Alleen in het vrijzwemmende stadium is de parasiet vatbaar voor medicatie.
Symptomen bij vissen
- Kleine witte stippen (als zoutkorrels) op huid, vinnen en kieuwen
- Snelle, hijgende ademhaling (bij besmette kieuwen)
- Vissen schuren tegen decoratie of bodem (jeuk)
- Samengeknepen vinnen
- Lusteloosheid, minder eetlust
- Vaak sterfte bij jonge of verzwakte vissen
Oorzaken
- Nieuwe, besmette vissen of planten zonder quarantaine
- Slechte waterkwaliteit of plotselinge temperatuurveranderingen
- Stress (transport, overbevolking, verkeerde waterwaarden)
Behandeling
- Medicatie: Gebruik een speciaal anti-witte stip middel (bijvoorbeeld op basis van malachietgroen of formaline).
- Temperatuurverhoging: Verhoog de temperatuur geleidelijk naar 28-30°C (versnelt de levenscyclus zodat medicatie sneller effect heeft).
- Zuurstoftoevoer verbeteren: Extra beluchting noodzakelijk bij hogere temperaturen en medicatiegebruik.
- Geduld: Behandeling herhalen volgens gebruiksaanwijzing totdat alle vrijzwemmende stadia zijn uitgeschakeld (meestal 7-14 dagen).
Preventie
- Nieuwe vissen of planten altijd in quarantaine zetten (minimaal 2 weken)
- Goede waterkwaliteit handhaven (regelmatig testen)
- Temperatuurschommelingen voorkomen
- Stress beperken door goede verzorging en inrichting
Risicofactoren
| Risico | Effect |
|---|---|
| Temperatuurschommelingen | Verhoogt vatbaarheid vissen |
| Slechte waterkwaliteit | Verzwakt immuunsysteem vissen |
| Nieuwe vissen/planten | Kans op insleep van parasiet |
Samenvatting normale waterwaarden (zoetwater)
| Parameter | Streefwaarde |
|---|---|
| Temperatuur | Soortafhankelijk |
| pH | 6,5 – 7,5 |
| Ammoniak | 0 mg/l |
| Nitriet | 0 mg/l |
| Nitraat | < 50 mg/l |